ओळख तिकीटांची / नवी दिल्लीतील स्मारके

मराठीत छापील स्वरूपातील माहिती मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध आहे, ती माहिती आंतरजालावर युनिकोड स्वरूपात उपलब्ध करून देणे हा ज्ञानभाषा मराठी समूहाच्या #मराठीयुनीकोडिंग उपक्रमाचा उद्देश आहे. तुमच्याकडे देखील अशी जुनी, कोणत्याही विषयावरील ज्ञानवर्धक माहिती उपलब्ध असेल तर ९०५२३४४४७६ या क्रमांकावर संपर्क साधा.

या उपक्रमातील तिसरा लेख :
___________

ओळख तिकीटांची / नवी दिल्लीतील स्मारके

तिकीट लावून टपाल पाठवण्याची व्यवस्था सुरु झाली तेव्हा जगातले पहिले तिकिट  इंग्लैंड मध्ये  'पेनी ब्लॅक' नावाने  ६ में १८४०  रोजी प्रचारात आले  तर भारतात इंग्रजी राजवट असताना सिंध प्रांताचे कमिशनर मि . वार्टल परियर यांनी सिंध प्रांतापुरते 'सिंध डॉक्स' नावाने पहिले टिकिट १८५२ मध्ये काढले . हे केवळ भारतातील नव्हे तर संपूर्ण आशिया खंडातले पहिले तिकिट ठरले . पहिले अखिल भारतीय तिकिट १८५४ मध्ये अर्ध्या आण्याने निळ्या रंगाचे तिकिट छापण्यात आले . त्यावर व्हिक्टोरिया राणीचे चित्र होते त्यानंतर १ आणा , २ आणा व 4 आण्याची तिकिटे छापण्यात आली.

१८५६ पासून १९२६ पर्यंत भारतीय तिकीटांची छपाई लंडन मध्ये होत असे . १९२८ मध्ये नाशिक येथे सिक्युरिटी प्रेस स्थापन झाल्यावर तेथे भारतीय तिकीटांची छपाई सुरु झाली . प्रारंभी राज्यकर्त्यांची छायाचित्राची तिकिटे छापली जात असत . १९३१ मध्ये नवी दिल्ली ही भारताची राजधानी म्हणून जाहीर झाल्यावर दिल्लीतील अनेक दृष्ये व स्मारके दाखवणारी अनेक तिकिटे छापण्यात आली . १९३५ मध्ये पंचम जॉर्ज बादशहा यांचा रौप्य महोत्सव होता . त्यानिमित्त पुन्हा अशा प्रकारची तिकिटे छापण्यात  आली . त्यानंतर पहिले महायुद्ध संपले या आनंदाप्रित्यर्थ १९४६ मध्ये चार तिकीटांचा एक संग्रह छापण्यात आला.

लेखक आणि वर्तमानपत्राचे संदर्भ मिळाले नाहीत
संकलन - सुनिता भाईदास पवार
टीप:-हा लेख सुनिता भाईदास पवार यांनी टंकीत केल्याबद्दल त्यांचे आभार.

#जुनेमराठीलेख